Eğer sevdiğiniz bir anime, yönetmen, stüdyo, seiyuu ya da mangaka hakkında araştırma yaptıysanız Japonca bir siteye rast gelmişsinizdir. İşin ilginci bu sitelerdeki İngilizce navigasyonlara aldanıp İngilizce bilgi bulabileceğinizi düşünürsünüz ama sonuç hüsran olur, o sitede işe yarar İngilizce bir bilgi yoktur, kaybettiğiniz zamanla kalırsınız.
Japonya’da rastlayacağınız gelişigüzel İngilizce kullanımı bunlarla da sınırlı değildir. Bize daha tanıdık gelecek şekilde mağazalarda “Sale” (İndirim) tabelaları, kitapçılardaki reyon isimleri, televizyon reklamlarında sloganlar gibi pek çok yerde İngilizce yazılara rastlamak mümkündür. Bunların bazıları iyi bir İngilizce kullanılarak yazılmışken, bazıları o kadar iyi değildir, bazıları da tamamen anlamsız olabilir.
Çince bir örnek;
Peki neden?
Aslında bizdeki nedeniyle aynı. Orta okul yıllarından başlayıp hepimiz İngilizce öğreniyoruz. Bazılarımız zor bulup öğrenemiyoruz. Çoğumuz İngilizce müzikler dinliyoruz ve Hollywood sinemasını takip ediyoruz. Bununla birlikte Amerika’ya/İngiltere’ye giden veya Amerikalı/İngiliz bir arkadaşı olan sayısı oldukça az.
Peki bu neye sebep oluyor?
Öğrenemediğimiz dilin konuşulduğu, filmlerden gördüğümüz yerleri abartıp, gözümüzde belki de asla sahip olmadıkları bir şaşaa katıyoruz. Sonra da bu şaşaayı yakalamak için İngilizceyi dekor olarak kullanıyoruz. Bu Japonlar için bir kademe daha güçlü çünkü kendi dillerinde Latin alfabe de kullanmıyorlar. Haliyle yabancı olan herhangi bir yazı ayrı bir makbul görünebiliyor.
Bu İngilizce kullanımına gelince iki türlü yaklaşıma rastlayabilirsiniz. Birincisi son derece sade, tek kelimeyle kendini ifade eden, temel seviyede İngilizce öğrenmiş hemen hemen herkesin bilebileceği, hem şıklık katan hem de işe yarayan kelimeler kullanmak. Bir kahvecide “Coffee” yazması gibi. İkincisi de yine dekor olarak uzun uzadıya İngilizce paragraflar yazmak. Bu gibi yazılara da yine kafelerde ve spor salonlarında rastlayabilirsiniz. Eğer İngilizce biliyorsanız ne yazmışlar diye okumaya kalktığınızda çoğunlukla bir bütün olarak pek de bir anlam ifade etmediğini fark edersiniz. Bunun sebebi de sizin gibi İngilizce bilen sayısı çok da fazla olmadığı için kimsenin umursamamasıdır.
Animelerde de bunun örneğine sıkça rastlarsınız. O kadar sıktır ki örnek düşünürken bile insanın başı dönüyor. Akla gelen en taze örnek Pokémon Sun&Moon 44. bölümde Ash’in Nebby dedikleri pokemon’dan direkt İngilizce adı olan Ultra Beast diye bahsetmeleri, Ash o ne diye sorunca da Japonca açıklamaları. Tabi İngilizce bilince çok saçma gelen bu olayda aslolan İngilizce anadili olmayan muhtemelen de Ultra Beast’in anlamını bilmeyecek bir çocuğa bu ismin çok havalı geleceği mantığı. Yine aynı mantıkta pek çok animedeki özel hareketlerde olduğu gibi Japonca Pokémon’da Hydro Pump gibi pek çok hareketin ismi İngilizce. (Hareket isimlerinden bahsetmişken şu yazımıza da göz atmak isteyebilirsiniz: Animelerde Karakterler Neden Saldırı İsimlerini Bağırırlar?)
Bu işin bir istisnası da var tabi. Japonya’da, özellikle de Tokyo gibi büyük şehirlerde yabancı ziyaretçilere kolaylık sağlamak adına tabelalarda hep İngilizceleri de yazar, İngilizce anonslar yapılır. Hatta görevliler çok iyi ve çok düzgün bir aksanla İngilizce konuşurlar. Bir gün yolunuz düşerse Japonya’da dolaşmanın ve yolunuzu bulmanın dünyanın herhangi bir yerinden ve hatta kendi ülkenizdeki herhangi bir şehirden daha kolay olduğunu farkedeceksiniz. Bununla birlikte sadece Japonlara hitap eden Japonca bir TV programında “ON AIR”,”NOW LIVE” gibi yazıların yazmasının dış dünyaya açılalım gibi bir kaygıyla alakası olduğunu düşünmek saflık olur. O yüzden de PLUS ULTRA!
https://www.youtube.com/watch?v=6sCDI7GFik0
