Steampunk Nedir? Bu Akım Nasıl Oluşmuştur? Steampunk; Victoria Dönemi modası ve kültüründen esinlenerek oluşturulmuş Punk etkili alt tür olarak tanımlanır. Bir akım olarak ele alındığında içeriğinde giyim, buharlı makine gücü, mekanik aletlerdeki çarklarla ve teknolojiyi barındırırır.
Steampunk’ın ilk etkileri 1800’lü yıllarda ortaya çıkmıştır. Bu dönemde buharlı makinaların bulunması Steampunk akımını doğurmuştu.
Steampunk akımını en çok benimseyen yazar Jules Verne’dür. Verne; 1870 yılında yazdığı Denizler Altında 20.000 Fersah romanı ile başlayan edebi yolculuğu sırasında verdiği eserlerle de bu akımın öncüsü sayılır.
Günümüz popüler kültürü içerisinde yerini alan steampunk, sanat, edebiyat, film ve müzik gibi birçok alanda kendini gösteren bir tarzdır. İlk kez 1980’lerde ortaya çıkan steampunk, bugün itibariyle dünya genelinde büyük bir hayran kitlesine sahip. Peki nedir bu steampunk?
Steampunk Nedir?
Steampunk, geçmişin teknolojisini modern çağın hayal gücüyle birleştiren bir tarz olarak tanımlanabilir. Genellikle 19. yüzyıl sanayi devrimi dönemi İngiltere’sinde geçen öykülerde ve tasarımlarda kullanılan bu tarz, günümüzde birçok farklı alanda karşımıza çıkıyor.
Tarihi
Steampunk’ın kökleri, 19. yüzyılın sonlarına dayanıyor. Bu dönemde, İngiltere’de sanayi devrimi sonrası teknolojik gelişmeler hız kazanmıştı. Bu gelişmeler, özellikle gemi, tren ve makine endüstrisinde büyük bir değişim yaratmıştı.
Steampunk tarzının oluşumu ise, 1960’larda ortaya çıkan “cyberpunk” hareketiyle başladı. Cyberpunk, gelecekteki distopik bir dünyada geçen öyküler ve tasarımlarla popüler hale gelmişti. Steampunk ise, bu tarzın bir adım ötesine geçerek, tarihi ve teknolojiyi birleştirdi.
Özellikleri
Steampunk tarzı, özellikle viktoriyen dönem İngiltere’sine ait olan estetik özellikleri barındırıyor. Bu özellikler arasında, metal, bronz, çelik gibi malzemelerin kullanımı, dişli ve çarkların tasarımda önemli bir rol oynaması ve buhar gücüne dayalı makinelerin kullanımı yer alıyor.
Bunun yanı sıra, steampunk’ta çeşitli punk unsurları da yer alıyor. Bu unsurlar arasında, metal müzik, post-apokaliptik dünyalar ve alternatif tarihler gibi öğeler yer alıyor.
Steampunk Sanatı
Steampunk, sanat dünyasında da kendine yer bulmuş bir tarz. Özellikle resim, çizim ve heykel gibi alanlarda sıkça kullanılan bu tarz, birçok farklı sanatçı tarafından benimsenmiş durumda.
Steampunk Resimleri
Steampunk resimleri, genellikle viktoriyen dönem İngiltere’sinde geçen öykülerden esinleniyor. Bu resimlerde, özellikle çarklar, dişliler ve buhar gücüne dayalı makineler ön planda yer alıyor
Ayrıca, steampunk resimlerinde kullanılan renkler genellikle koyu tonlardan oluşuyor ve ışıklandırmalarla derinlik yaratıyor.
Steampunk Çizimleri
Steampunk çizimleri, resimler gibi genellikle viktoriyen döneme ait tasarımlarla dolu. Ancak çizimlerde, daha çok detaylar ve özellikle makine parçaları ön plana çıkıyor. Çizimlerde kullanılan kalemler ve boya teknikleri de, steampunk estetiğiyle uyumlu olarak seçiliyor.
Steampunk Heykelleri
Steampunk heykelleri, metal ve diğer sanayi malzemelerinin kullanımıyla tasarlanıyor. Genellikle buhar gücüne dayalı makineleri andıran heykellerde, çarklar ve dişliler de önemli bir yer tutuyor.
Steampunk Edebiyatı
Steampunk, edebiyat dünyasında da büyük bir hayran kitlesine sahip. Özellikle Jules Verne, H.G. Wells ve Mary Shelley gibi yazarların eserlerinden esinlenen steampunk romanları, günümüzde hala popülerliğini koruyor.
Steampunk Romanları
Steampunk romanları, genellikle alternatif tarih hikayeleri üzerine kurulu. Bu romanlarda, 19. yüzyıl teknolojisi, günümüz teknolojisiyle birleştirilerek, farklı bir dünya yaratılıyor. Özellikle steam gücüne dayalı araçlar ve makineler, bu romanların önemli bir parçasını oluşturuyor.
Steampunk Kısa Öyküleri
Steampunk kısa öyküleri, genellikle viktoriyen döneme ait karakterlerin maceralarını anlatıyor. Bu öykülerde, teknolojik gelişmeler ve bilim kurgu unsurları, karakterlerin maceralarına renk katıyor.
Steampunk Etkili Kitaplar; Yürüyen Kentler Serisi, Zeplin, The Difference Engine, Jules Verne kitapları, Against the Day, Boneshaker, Frankenstein, Homunculus, Lady of Devices, Leviathan (Scott Westerfeld), Mortal Engines, Retribution Falls, Soulless, Steampunk, The Time Machine, The Anubis Gates , The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde verebileceğimiz bazı örneklerden..
Steampunk Etkili Müzik Grupları; Abney Park, Darcy James Argue, Chap Hop, Veronique Chevalier, The Clockwork Cabaret, Doctor Steel, Thomas Dolby, The Dresden Dolls, Frenchy and the Punk, Sunday Driver, Vernian Process, Unextraordinary Gentlemen, The Synthetic Dream Foundation…
Steampunk Modası
Steampunk, modada da kendine yer bulan bir tarz. Özellikle özgün ve farklı bir giyim tarzı arayanların tercih ettiği bu tarz, vintage ve sanayi malzemelerinin kullanımıyla kendini gösteriyor.
Steampunk Giyim Tarzı
Steampunk giyim tarzı, viktoriyen döneme ait giyim tarzını modernleştirerek, alternatif bir görünüm yaratıyor. Bu tarzda, metal aksesuarlar, gözlükler, şapkalar ve kemerler gibi detaylar, steampunk estetiğini tamamlıyor.
Steampunk Aksesuarları
Steampunk aksesuarları, özellikle saatler, gözlükler ve mücevherler gibi detaylarla kendini gösteriyor. Bu aksesuarlar, genellikle metal ve sanayi malzemelerinden yapıldığı için, steampunk estetiğine uyumlu bir görünüme sahip oluyor.
Vahşi Batı’daki giyim stili ile gotik/punk etkili giysiler harmanlanarak oluşturulur. Giysi ve aksesuarlarda kullanılan ana renk genelde; pas rengi olan kahverengi, bakır rengi, zümrüt yeşili, dore, krem, beyaz, gri ve siyahtır.
Korseler, büstiyerler, dantel işlemeli elbiseler, kabarık ya da fırfırlı etekler, fırfırlı ve dantelli gömlekler, yelekler, dikey çizgili pantolon ya da çoraplar, pilot gözlükleri, melon ve silindir şapkalar, bele, bacağa ya da sırta takılan silah kılıfları, demir topuklu, kemerli, metal çarklı aksesuar içeren Steampunk modasına uygun ayakkabılar, çizmeler, botlar ya da postallar Steampunk etkili giyim tarzının ayrılmaz parçalarıdır. Bütün tasarımlarda mekanik çizgilerin hakimiyetini ve estetikliği gözlemlemek mümkündür.
Steampunk akımı etkili illüstrasyon, film, edebi eserlerde vs. bolca karşılaştığımız ulaşım araçları denizaltı, zeplin, balon, fayton, tren ve çeyrek peni adı verilen ön tekeri büyük bisikletlerdir.
Kullanılan silahlar ise kısaca; Neo-Victorian tarzı olarak tanımlanabilir.
Bronz ya da altın renk tonlarına sahip mekanik araçlarla günümüzde kullanılan teknolojik araçlar, eşyalar yeniden tasarlanabilir. Bu araçlar; mekanik enerji ve buhar gücüyle çalışır. Üzerinde çarklar, lambalar, düğmeler, pervaneler, tekerlekler, somunlar, gösterge levhaları, metal borular ya da çarklar bulunur.
Görünüş itibariyle komplikedir ve Dieselpunk etkili tasarımlara göre daha estetik, daha karışık ve daha kolay bozulur görünür. Aklınıza gelen birçok nesnenin Steampunk tasarımı , birçok film karakterinin Steampunk Cosplay’i yapılabilir.
Rustic, Vintage gibi bazı elementler Steampunk’ın beslendiği noktalardır. Yani tasarımlar elle ve eskitme yöntemi baz alınarak komplike şekilde yeniden uyarlanarak yapılır.
Steampunk öğeler içeren bir filmde ya da kitapta karşılaştığımız karakterler daha çok kibar hanımefendiler ve beyefendilerdir. Çay partileri bu kültürün ayrılmaz parçasıdır.
Klasik Steampunk‘a Viktoryen Steampunk, gelecek zamanda geçene Futuristik Steampunk, başka bir dünyada geçene Fantezi Steampunk, Vahşi Batı’da geçene Western Steampunk adları verilir.
Steampunk’un Popüler Kültürdeki Yeri
Steampunk, popüler kültürde de kendine önemli bir yer edindi. Özellikle filmler, TV dizileri ve video oyunları gibi medya araçlarında sıkça kullanılan bu tarz, geniş bir hayran kitlesine sahip.
Steampunk Filmleri
Steampunk filmleri, genellikle alternatif tarih hikayeleri üzerine kurulu. Bu filmlerde, 19. yüzyıl teknolojisi modern teknolojiyle birleştirilerek, farklı bir dünya yaratılıyor. Özellikle steam gücüne dayalı araçlar ve makineler, bu filmlerin önemli bir parçasını oluşturuyor.
Steampunk Etkili Filmler; The League of Extraordinary Gentlemen, Van Helsing, The Time Machine, Sweeney Todd: The Demon Barber of Fleet Street, Sky Captain and the World of Tomorrow, Steamboy, Hugo, Sherlock Holmes
Steampunk TV Dizileri
Steampunk TV dizileri, genellikle viktoriyen dönemi anlatıyor. Bu dizilerde, sanayi devrimi sırasında yaşanan olaylar ve teknolojik gelişmeler, karakterlerin maceralarına yansıtılıyor.
Steampunk Video Oyunları
Steampunk video oyunları, genellikle bilim kurgu ve macera türünde oluyor. Bu oyunlarda, oyuncular alternatif tarih hikayeleri üzerine macera yaşayarak, steampunk estetiğiyle dekore edilmiş dünyalar keşfediyorlar.
Steampunk Etkili Oyunlardan Bazıları; BioShock, Final Fantasy VI, Myst Games, Syberia, Thief (series), Wild Arms…
Sonuç
Steampunk, sanayi devrimi sırasında ortaya çıkan bir estetik tarzıdır. Bu tarz, teknolojik gelişmelerin yanı sıra, viktoriyen dönemin giyim ve mimari tarzlarını da içerir. Steampunk, edebiyattan moda dünyasına kadar birçok alanda kendine yer bulmuştur ve popüler kültürde
Bazı benzer özellikleri sebebiyle Dieselpunk ile karıştırılır. İlgili Dieselpunk Akımı Tanıtım yazımıza sitemizden ulaşabilirsiniz.
Steampunk Nedir? – Sıkça Sorulan Sorular
- Steampunk estetiği nedir?
Steampunk estetiği, sanayi devrimi sırasında ortaya çıkan teknolojik gelişmelerin yanı sıra, viktoriyen dönemin giyim ve mimari tarzlarını da içeren bir estetik tarzdır.
- Steampunk nereden çıktı?
Steampunk, 1980’lerde bilim kurgu yazarları tarafından ortaya çıkarılan bir estetik tarzdır.
- Steampunk romanları nelerdir?
Steampunk romanları, genellikle alternatif tarih hikayeleri üzerine kurulu olan ve 19. yüzyıl teknolojisiyle günümüz teknolojisinin birleştirildiği romanlardır.
- Steampunk modası nasıl bir tarzı ifade eder?
Steampunk modası, viktoriyen döneme ait giyim tarzını modernleştirerek, alternatif bir görünüm yaratır. Bu tarzda, metal aksesuarlar, gözlükler, şapkalar ve sahte dişliler gibi unsurlar sıkça kullanılır.
- Steampunk tarzı hangi alanlarda kendine yer bulur?
Steampunk tarzı, edebiyattan moda dünyasına, film ve TV dizilerine, video oyunlarına kadar birçok alanda kendine yer bulur.
- Steampunk estetiği neden popüler?
Steampunk estetiği, teknolojik gelişmelerle birlikte ortaya çıkan alternatif bir dünya yaratır. Bu dünya, viktoriyen döneme ait romantik bir havayı da içerir ve bu nedenle birçok insan tarafından çekici bulunur.
- Steampunk giyim tarzı nasıl oluşturulur?
Steampunk giyim tarzı, viktoriyen döneme ait unsurlarla modern unsurların birleştirilmesiyle oluşturulur. Bu tarzda, metal aksesuarlar, şapkalar, gözlükler ve dişliler sıkça kullanılır.
- Steampunk tarzı hala popüler mi?
Evet, steampunk tarzı hala popüler. Özellikle popüler kültürdeki yerinin yanı sıra, steampunk festivalleri gibi etkinlikler de düzenlenmektedir.
- Steampunk tarzıyla ilgili filmler ve TV dizileri nelerdir?
Steampunk estetiği, son yıllarda birçok film ve TV dizisinde kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları Penny Dreadful, The Prestige, Wild Wild West, Sherlock Holmes, ve Hugo Cabret gibi yapımlardır.
- Steampunk tarzı hakkında ne kadar bilgi sahibi olmak gerekir?
Steampunk tarzı hakkında bilgi sahibi olmak için derinlemesine araştırma yapmak gerekebilir. Bu araştırma, steampunk estetiğinin kökenlerini, kullanılan malzemeleri ve tarzın farklı alanlardaki uygulamalarını kapsamalıdır.
- Steampunk tarzı nasıl ev dekorasyonunda kullanılabilir?
Steampunk tarzı, ev dekorasyonunda kullanıldığında, metal aksesuarlar, endüstriyel unsurlar ve sahte dişliler gibi unsurların kullanılmasıyla oluşturulur. Bu tarz, özellikle loft tarzı evlerde ve stüdyo dairelerde kullanılmaktadır.
- Steampunk tarzıyla ilgili hangi sanatçılar öne çıkmaktadır?
Steampunk tarzıyla ilgili öne çıkan sanatçılar arasında, Thomas Willeford, Jake von Slatt ve Richard “Doc” Nagy gibi isimler bulunmaktadır. Bu sanatçılar, steampunk estetiğinin farklı alanlardaki uygulamaları konusunda uzmanlaşmışlardır.
- Steampunk tarzıyla ilgili kitaplar hangileridir?
Steampunk estetiği, edebiyat dünyasında da popüler bir konudur. Bu alanda öne çıkan kitaplar arasında, William Gibson ve Bruce Sterling’in birlikte yazdıkları “The Difference Engine” ve Tim Powers’ın “The Anubis Gates” gibi eserler bulunmaktadır.
- Steampunk tarzıyla ilgili etkinlikler nelerdir?
Steampunk estetiğiyle ilgili birçok etkinlik düzenlenmektedir. Bu etkinlikler arasında steampunk festivalleri, cosplay yarışmaları, atölye çalışmaları ve konferanslar yer almaktadır.
- Steampunk tarzı gelecekte nasıl bir yere sahip olacak?
Steampunk tarzı, alternatif bir dünya yaratması ve geçmişle geleceği birleştirmesi nedeniyle gelecekte de popülerliğini koruyacaktır. Bununla birlikte, steampunk estetiğinin gelecekte nasıl evrimleşeceği ve hangi alanlarda kendine yer bulacağı tam olarak kestirilemez. Ancak, teknolojik gelişmelerin etkisiyle, steampunk tarzının gelecekte farklı yorumlanış biçimleri ortaya çıkabilir.
