Yakın zamanda yapılmış animelerin çoğunluğunun Isekai (başka bir dünya) veya küçük kız kardeş sevgisi konulu olması sizin de sinirlerinizi biraz bozmuyor mu? Peki nedenini hiç düşündünüz mü?
Animelerle yakından ilgiliyseniz izlediğiniz çoğu yapımın manga, hafif roman (light novel) veya görsel roman oyunlardan (visual novel) uyarlama olduğunu biliyorsunuzdur. Bu manga ve romanlar da genellikle 1-2 kişinin elinden çıktığı için, onların hayal ve fantezilerini yansıtması da kaçınılmaz oluyor. Aralarında popüler olup çok para kazandıranlar kendi animelerine kavuşuyor. Bunların dışında orijinal animeler de yapılıyor fakat neden sayıları diğerlerinin yanında devede kulak gibi kalıyor, gelin birlikte bakalım.
İki farklı iş modeli var.
Anime stüdyoları 2 farklı iş modeli ile çalışır. İlki iş yüklenim yani başka bir kaynağın anime adaptasyonunun yapılması, ikincisi ise orijinal iş. İş yüklenimi bir nevi ihale-taahhüt işi gibi düşünün. Yapılması düşünülen anime projesi bellidir. Prodüksiyon komitesi oluşturulmuştur ve animeyi üstlenecek, belirledikleri bütçe ve şartlara uygun anime stüdyosu aramaya başlarlar. Zaten en başında böyle projelerin çoğunun amacı mevcut bir manga, light novel veya oyunun popüleritesini arttırmaktır.
Yüklenim modelinde nasıl çalışılmakta?
Yüklenim modeli patronlu çalışmak gibidir, zor bir iştir fakat başı sonu aşağı yukarı bellidir ve sorumluluk yükü orijinal işe kıyasla daha azdır. Senaryo oluşturmak için taslak şeması halihazırda vardır. Eğer ürün manga, oyun veya görselli bir romansa karakter ve mekan tasarımları için de taslak hazırdır. Normalde ürettiğiniz ürün ne olursa olsun bu tip tasarımlar çok önemlidir ve daha projeye başlamadan önce çok fazla zaman ve emek gerektirirler. Mekan keşifleri için ufak bir ekip dolaşır ve bol bol fotoğraf çekerler. Hatta çoğu mangaka ve yazar hikayeleri için büyüdükleri veya yaşadıkları ve çok iyi bildikleri mekanı seçerler çünkü böyle bir çalışma onlar için fazladan yük oluşturur. İş yüklenimde ise bu belirli girdiler ile stüdyoya sadece animasyon, seslendirme ve efektler kalır. Belki yaratıcılık konusunda kısıtlanmışlıktan söz edebiliriz fakat bu da prodüksiyon komitesi ve yazarın tutumuna göre esnetilebilir.
Peki ya orijinal animeler/orijinal yapım modelleri?
Orijinal animeler üretme süreci yani, orijinal yapım modeli ise çok daha farklı ve zahmetlidir. Stüdyo bir konsept üretir veya bir yazara ürettirir. Konsept hazır olduğunda ise animeyi finanse edecek yapımcı arama işine girişir. Bir stüdyonun kendi animesini finanse etmesi son derece zordur, ciddi meblağlar gerektirir ve bunu çok az sayıda stüdyo veya stüdyo sahibi olan büyük şirketler gerçekleştirebilir. Bunun yanında konsept yeterince iyiyse stüdyo, yapımı kendi başına gerçekleştirebilmek için birden fazla sponsoru projeye çekebilir ki o sponsorlar da sonrasında bir prodüksiyon komitesi oluşturmuş olurlar. Bu süreç yıllar alabilir ve sponsorlar genellikle böyle orijinal yapımları desteklemekten çekinirler, zira çoğunlukla bu projeler, kendilerini izlenilen süreçte tahmin edilenden çok farklı yerlerde bulabilirler. Sponsorlar da aynı şekilde prodüksiyon komitesinde yer almalarından mütevellit ellerindeki güç ile projeyi risk almadan daha bilinen sulara çekmeye çalışabilirler.
Orijinal yapımlarda eğer anime tutarsa stüdyolar iş yüklenim modeline göre çok daha büyük karlar elde ederler. Fakat aksi gerçekleşirse etkileri yıkıcı olur. Kendi projesini gerçekleştirmek stüdyolar için bir gurur meselesi haline gelebileceği ve Japonlar için de gurur her şeyden önemli olduğu için, stüdyodakiler kendilerini fiziksel ve finansal anlamda çok yıpratabilirler. Haliyle böyle bir projede 1 kez bile başarısız olmak batma ve kapanmaya neden olabilir. Öyle ki The World God Only Knows (Kami nomi zo Shiru Sekai), Samurai Champloo ve Hayate the Combat Butler! (Hayate no Gotoku!) gibi yapımların arkasındaki Manglobe Samurai Flamenco‘nun başarısızlığından sonra kendini toparlayamadığı söyleniyor.
Yine de bazı stüdyolar orijinal yapımlarda uzmanlaşmış durumda. Buna en iyi örnek Gundam, Cowboy Bebop ve Tiger and Bunny gibi yapımlarının büyük bir çoğunluğu orijinal olan Sunrise. Satelight da Last Hope (Jūshinki Pandora) – Caligula gibi hem orijinal hem de iş yüklenim yapan stüdyolardan. Fakat bunların dışında aklınıza gelebilecek çoğu stüdyo, Kyoto Animation bile çok daha az riskli ve yıpratıcı olan iş yüklenim modeli ağırlıklı çalışıyor.
