Japonya’da kumar oynamak ülkemizdeki gibi yasak. Yani rulet, poker ve blackjack masaları, slot makineleri bulabileceğiniz kumarhaneler yok; en azından yasal olarak. Mevcut olanlar da genellikle mahjong oynanan mekanlarda kapalı kapılar ardında gizli olur ve Yakuza tarafından işletilir.
Bunun dışında yine bizdeki gibi Japonya’da da devlet tarafından denetime tabii bahis oynanmakta. At, bisiklet, sürat teknesi ve motorsiklet yarışları üzerine yasal olarak bahis oynanabilen yarışlardan bazılarını oluşturuyor. Hatta animelerde bile alkol ve bahis bağımlısı, içip içip karısını çocuğunu döven karakterler yer alabiliyor. Buraya kadar hemen hemen bizimle aynı, ilginç olan pek bir şey yok.
Japonya’da Kumarın Yasal Durumu ve Pachinko’nun Ortaya Çıkışı
Japonya, geleneksel değerlere sıkı sıkıya bağlı bir toplum yapısına sahip olsa da, modern dünyada birçok ülkenin aksine kumarhaneleri yasaklamış bir ülkeydi. Ancak bu yasak, yerel halkın ve turistlerin eğlence ve şans oyunlarına olan ilgisini tamamen ortadan kaldırmıyor. Yasal boşluklar ve kültürel adaptasyonlar sayesinde, Japonya’nın kendine özgü bir kumar kültürü gelişmiştir. Bu kültürün en belirgin ve yaygın örneği ise, ülkenin her köşesine yayılmış neon ışıklı salonlarıyla Pachinko’dur. Pachinko, yasal olarak kumar kabul edilmese de, özünde bir şans oyunu olup, milyonlarca Japon’un günlük hayatının vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Bu makalede, Pachinko’nun ne olduğunu, nasıl oynandığını, Japon toplumundaki yerini ve ekonomik etkilerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Pachinko Nedir? Mekaniği ve Oynanışı
Gelelim asıl konumuz olan Pachinko‘ya. Pachinko, Japonya’ya has bir oyun. Eminiz pek çoğunuz adını duymuşsunuzdur hatta belki şu videomuzu da izlemişsinizdir. Gerçekten izleyerek oyunun amacının ne olduğunu anlamak pek de mümkün değil o yüzden biz söyleyelim: amaç parayla aldığınız demir bilyeleri pinball benzeri pachinko makinesine yedirerek yine pinball’daki gibi fırlatma yoluyla orta ekranın altındaki bir cebe girmesini sağlamak. Pinball’un aksine topları fırlattıktan sonra onlara müdahale etmeniz mümkün değil, sadece fırlatma mekanizmasının hızını ayarlayabiliyorsunuz. Mekanizma önünde bilye olduğu sürece fırlatmaya devam ediyor, bu nedenle oyun ya makineye attığınız bilyeleriniz bitince ya da siz oynamaktan vazgeçip bilye bölmesini boşaltıncaya kadar devam ediyor.
Pachinko makineleri, dikey bir oyun alanı, demir bilyeler ve bir dizi çivi, cep ve delikten oluşur. Oyuncu, özel bir mekanizma aracılığıyla bilyeleri makinenin üst kısmına fırlatır. Bilyeler yerçekimi etkisiyle aşağı doğru düşerken, oyun alanındaki çivilere çarparak rastgele bir yol izler. Amaç, bilyelerin belirli ceplere düşmesini sağlamaktır. Bu cepler, oyuncuya daha fazla bilye kazandırabilir veya makinenin ortasındaki dijital ekranda dönen slot oyununu tetikleyebilir.
https://www.youtube.com/watch?v=sH612BFwsIE
Bilyeleriniz bahsettiğimiz makinenin ortasında ekranın hemen altında bulunan kısma girdikçe jackpot ya da fever denen olayı tetikliyorlar. Fever olunca önünüzdeki ekranda slot makinesi gibi 3 tane rakam dönüyor, siz de hemen ekranın altındaki büyük bir tuşa basıyorsunuz, eğer başarılı olursanız başka bir cep açılıyor, bu şekilde daha fazla bilye kazanmanıza olanak sağlanıyor. Tüm bu işlemde bilye alınıp bilye verildiği için oynadığınız şey kumar olmuyor.
Kazanılan Bilyeler ve Nakit Çevrim Sistemi
Pachinko’nun yasal statüsünü korumasının ardındaki en önemli mekanizma, doğrudan nakit ödeme yapılmamasıdır. Oyuncular, kazandıkları bilyeleri doğrudan paraya çeviremezler. Bunun yerine, bu bilyelerle kalem, içki, sigara veya çeşitli elektronik eşyalar gibi ödüller alabilirler. Ancak işin can alıcı noktası bu hediyenin yanında oyunda kazanıldığına dair bir fiş de verilmesi ve muhtemelen pachinko salonunun hemen yanında veya sokağın başında da bu hediyeyi nakit paraya çeviren bir yer bulunuyor olması. Bu yerler, genellikle Pachinko salonundan bağımsız “Takas Ürün Merkezi” (TUC – Token Exchange Center) olarak adlandırılır ve yasal boşluktan faydalanarak dolaylı yoldan nakit para ödemesi yaparlar. Bu karmaşık sistem sayesinde, Pachinko yasal olarak kumar kategorisine girmeden, aslında bir kumarhane işlevi görmeye devam eder. Bu durum, Japon hükümetinin de uzun yıllardır göz yumduğu, oldukça tartışmalı bir gri alandır.
Pachinko’nun Japonya’daki Yeri ve Ekonomik Boyutu
İşin bir başka boyutu da bu pachinko salonlarının Japonya genelinde 10.000 taneden fazla bulunması. (Bizde 7000’den fazla A101 varmış öyle düşünün.) Japonlar bu sayede kumar yasağı engeline takılmadan evlerinin veya işe gidip geldikleri metro duraklarının hemen yanında kumar oynayabiliyorlar. Ne kadar mı oynuyorlar? 10.000.000’dan fazla kişi bu pachinko salonlarını ziyaret ediyor.
Pachinko sektörü, Japonya ekonomisi için devasa bir büyüklüğe sahiptir. Yıllık cirosu, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki tüm yasal kumarhanelerin toplam gelirinin iki katını aşarak 200 milyar doların üzerine çıkmaktadır. Bu rakam, bazı ülkelerin gayrisafi milli hasılasına eşdeğerdir ve sektörün Japonya’daki etkisini gözler önüne serer. Bu denli büyük bir ekonomik güç, Pachinko’nun sadece bir oyun değil, aynı zamanda ülkenin sosyal ve ekonomik yapısının ayrılmaz bir parçası olduğunu göstermektedir. Salonlar, iş çıkışı veya hafta sonu eğlencesi arayan milyonlarca Japon için bir kaçış noktası sunar.
Anime ve Oyun Endüstrisiyle İlişkisi
Durumun ciddiyetini vurgulamak adına daha başka rakamlar ve bilgiler vermekte fayda var. Pachinko o kadar kazançlı bir sektör ki pachinko şirketlerinden anime stüdyoları satın alanlar var. Ne alaka diye düşünüyorsanız, pachinko, oynayan için çok dinamik bir şey sunmadığından güncel olanların ortasındaki ekranda mini oyunlar oynanıyor, fever dediğimiz olay da orada takip ediliyor. Bazıları bildiğiniz anime ve bilgisayar oyunlarını da içeriyor. Bunların arasında Street Fighter, Persona, Tekken, Lupin the Third ve Neon Genesis Evangelion gibi ürünler var. Yani Konami ve Capcom gibi Japon oyun devleri de bu sektörün oyuncuları. Hatta, popüler One-Punch Man gibi oyunlar da Pachinko makinelerinde kendine yer bulabiliyor. Pachinko makinelerinin bu popülerliği, anime ve oyun dünyasıyla olan sıkı bağından da besleniyor. Sadece mevcut oyunların temalarını kullanmakla kalmıyor, bazen Iron Man gibi batılı karakterlerin anime uyarlamaları bile Pachinko makinelerinde özel serilere dönüşebiliyor. Görsel romanlar ve oyunlardan uyarlanan yapımlar da Pachinko dünyasında sıkça karşımıza çıkar. Tıpkı yakında çıkacak olan YU-NO animesi gibi, bu tür eserler de Pachinko makinelerinde görsel şölen sunarak oyuncuları cezbetmektedir.
Pachinko sektörünün yıllık gelirinin 225 milyar dolar seviyesinde olduğu söyleniyor ki bu Amerika’daki yasal kumar kazancının 2 katına ve Israil’in de gayrisafi milli hasılasına eşit. Yani biz “Bandai-Namco bu sene Tekken’i batırdı” veya “Konami Hideo Kojima’yı kaçırarak çok büyük eşeklik etti” diye düşünürken bu firmaların umrunda bile olmuyor. En kötü ihtimalle Metal Gear Pachi-Pachi çıkarıp para havuzlarında içkilerini yudumluyorlar.
İnsanlar Neden Pachinko’nun Esiri Oluyor? Psikolojik ve Sosyal Etkiler
Peki insanlar neden pachinko’nun esiri oluyorlar?
Oynayan herkeste bir kazanma ilüzyonu oluşturuyor. Öyle ya da böyle bir miktar bilye oyun sonunda size geri dönüyor. Şanslıysanız bunun başladığınızdan daha fazla olduğu olabiliyor. Siz de o bir defanın anısına ve ihtimaline oynamaya devam ediyorsunuz. Bunun yanında pachinko salonları güzel vakit geçirilen yerler. Oynayanlar genelde orta yaşlılardan oluşuyor fakat kadın erkek genç yaşlı her kesim pachinko salonlarını dolduruyor ve kesinlikle sıkılmıyorlar. İçerideki neon ışıklar, makinelerdeki anime ve oyun görselleri, gürültü seviyesi, oynadığınız oyunun müzikleri ve efektleri sizi kendisine esir ediyor. İçeride sigara içmek serbest ki bu işten çıkınca eve gelmeden önce yarım saat pachinko oynamayı daha da cazip hale getiriyor. Sırf bu haliyle bile pachinko salonlarının gittiğimiz arcade salonlarından daha albenili olduğunu söyleyebiliriz.
Pachinko Bağımlılığı ve Toplumsal Sorunlar
Pachinko makinelerinin üstünde istatistiksel veriler de var. Bunlar o makinede ne kadar oyun oynandığı ve makinenin ne kadar kazandırdığına dair bilgiler veriyor. Bu bilgilerin kazanma şansıyla ilişkili olup olmadığı tartışılabilir fakat oyuncularda bazı makinelerin daha fazla kazandırdığı veya makinelerin hileli olup da az kazandıran makinenin başka bir gün daha fazla kazandıracağı algısını oyunculara aşılayabiliyor. Hatta bu oyuncular şanslı gördükleri makinede pachinko oynayabilmek için salonlar açılmadan önünde sıraya bile girebiliyorlar. Bu durum, Pachinko’nun sadece bir eğlence aracı olmaktan çıkıp, ciddi bir bağımlılık potansiyeli taşıdığını gösteriyor. Sürekli kazanma umudu, parlak ışıklar, yüksek sesler ve sosyal ortam, birçok oyuncunun saatlerini, hatta gelirlerinin önemli bir kısmını bu salonlarda harcamasına yol açıyor. Pachinko bağımlılığı, Japonya’da aile içi sorunlara, borçlanmaya ve hatta suç oranlarının artmasına neden olan önemli bir toplumsal sorun olarak kabul edilmektedir. Ancak devasa ekonomik getirisi ve yasal boşluklar nedeniyle hükümetin bu konuda radikal adımlar atmakta zorlandığı gözlemlenmektedir.
Pachinko’nun Tarihsel Yolculuğu: Bagatelle’den Modern Salonlara
Bu kadar bahsettiğimiz pachinko’nun tarihine de değinmeden geçmeyelim. Pachinko köken olarak bilardoya dayanıyor. En nihayetinde bu oyunda da topları ceplere sokmaya çalışıyorsunuz. Fransa’da 18. yüzyılda bilardo ufaltılıp topların çarpacağı iğnelerin de yerleştirilmesiyle temelde pachinko ile aynı olan “Bagatelle” oluşturulmuş. 1819 standartlaşan bagatelle Amerika’da oldukça yaygınlaşmış hatta Abraham Lincoln tarafından bile oynanmış. 1920’de Chicago’da üretilen çocuklara yönelik Corinthian Bagatelle 1924’de Japonya’ya getirilmiş. Şekerci dükkanlarında oynanan bu oyun, aletin çıkardığı “paçi paçi” sesleri sebebiyle çocuklar tarafından bu şekilde anılmaya başlanmış.
2. Dünya Savaşına kadar şimdiki boyutta oynanmayan Pachinko, savaştan sonra Japonya’daki en büyük azınlık grup olan Koreliler tarafından ardı ardına salonlar açılmasıyla önlenemez bir şekilde yaygınlaşmış. Kore Savaşı sonrasında Japonya’ya göç eden Koreliler, Pachinko salonlarını işletmek için önemli bir fırsat görmüş ve bu sektörün modernleşmesinde ve yaygınlaşmasında kilit rol oynamışlardır. Hala bu salonların çoğu Koreliler tarafından işletiliyor ve bunlardan da %30’unun Kuzey Kore ile bağlantılı olduğu söyleniyor. Bu durum, Pachinko sektörünün sadece ekonomik değil, aynı zamanda jeopolitik ve etnik boyutları olan karmaşık bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir.
Geleceğe Bakış: Japonya’da Yasal Kumarhaneler ve Pachinko’nun Akıbeti
İyi hoş, insanlar oynuyor para güzel akıyor falan da büyük kumarbazları kesmiyor olsa gerek ki ülkede yasal kumarhane olmadığı için bu arkadaşlar paralarını gidip Singapur, ve Makau gibi yerlerde harcıyorlar. Japon hükümeti de bu para kaybının önüne geçmek için yasal kumarhaneler açmanın yolunu arıyor şu an. Sırf bu tutumları bile pachinko’ya neden göz yumduklarını gözler önüne seriyor. Tek kaygı vatandaşların kumar bağımlısı olup toplumsal huzuru sarsması. Pek çok yerde bahsettiğimiz gibi Japonlar için en önemli şey toplumun huzuru, refahı ve şahısların bunun bir parçası olabilmesi. Pachinko’nun buna engel olduğu düşünülmüyor olsa gerek ki önüne geçmek için herhangi bir önlem alınmıyor ve en kolay ulaşılır kumar oyunu olma yönünden yerini kimseye kaptırmıyor.
Japon hükümeti, ülkeye daha fazla turist çekmek ve kaybolan kumar gelirlerini geri kazanmak amacıyla entegre tatil köyleri (IR – Integrated Resorts) adı altında yasal kumarhaneler açma planlarını aktif olarak sürdürmektedir. Bu kumarhanelerin açılması, Pachinko sektörünün geleceği üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Bazı uzmanlar, yasal kumarhanelerin Pachinko’nun popülaritesini azaltacağını düşünürken, diğerleri Pachinko’nun kendine özgü kültürel yerinin korunacağını ve iki sektörün paralel olarak var olacağını öngörmektedir. Ancak kesin olan bir şey var ki, Japonya’nın kumar manzarası önümüzdeki yıllarda önemli değişimler yaşayacaktır.
Sonuç: Bir Kültür Fenomeni Olarak Pachinko
Pachinko, Japonya’nın kumar yasağının etrafından dolanan, kendine özgü bir eğlence ve bağımlılık biçimidir. Parlak neon ışıkları, makinelerden yükselen sesler ve sürekli kazanma vaadiyle milyonları kendine çeken bu oyun, ülkenin ekonomik ve sosyal yapısında derin izler bırakmıştır. Anime ve oyun dünyasıyla olan sıkı bağları, onu sadece bir kumar aracı olmaktan çıkarıp, popüler kültürün bir parçası haline getirmiştir. Tarihi kökleri, karmaşık yasal durumu ve toplumsal etkileriyle Pachinko, Japonya’nın modern yüzünün en ilginç ve tartışmalı simgelerinden biridir. Gelecekteki yasal düzenlemeler ne olursa olsun, Pachinko’nun Japonya’nın kültürel mozağindeki yerini uzun süre koruyacağı şüphesizdir.
Yorum (0)